Ο όρος Ήπια Γνωστική Εξασθένηση (ΗΓΕ) αναφέρεται σε μια κατάσταση γνωστικής επίδοσης η οποία είναι κατώτερη από το προβλεπόμενο για μια δεδομένη ηλικία και ένα επίπεδο εκπαίδευσης, αλλά πάνω από το όριο που συνιστά παθολογικό πρόβλημα. H ΗΓΕ αποτελεί ένα από τα πρόδρομα συμπτώματα της νόσου Alzheimer, ενώ χαρακτηρίζεται από σημαντική δυσλειτουργία της μνήμης χωρίς όμως να πληροί τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστεί ως άνοια. Οι ασθενείς με ΗΓΕ πολλές φορές βιώνουν απώλεια μνήμης για θέματα που συνήθιζαν να ανακαλούν με ευκολία κατά το παρελθόν, όπως, συνομιλίες, συναντήσεις, πρόσφατα γεγονότα, αλλά εξακολουθούν να έχουν μια κανονική λειτουργικότητα. Η ΗΓΕ σχετίζεται επίσης και με άλλες γνωστικές δυσλειτουργίες, όπως, η προσοχή, ο λόγος, οι οπτικές και εκτελεστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων της ικανότητας λήψεως σωστών αποφάσεων και της αναγνώρισης της χρονικής στιγμής ή/και των βημάτων για τη διεκπεραίωση σύνθετων εργασιών.
Μακροχρόνιες έρευνες έχουν δείξει πως σε παγκόσμια κλίμακα, το 15-20% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών, πιθανώς θα αναπτύξει ΗΓΕ. Πέρα από τη γήρανση, ένα ευρύ φάσμα νόσων και παθολογικών καταστάσεων σχετίζονται με την ΗΓΕ. Στην περίπτωση των καρδιαγγειακών νόσων, όπως για παράδειγμα τα εγκεφαλικά επεισόδια και τα καρδιακά εμφράγματα, επιπρόσθετα της κινητικής ανεπάρκειας, οι ασθενείς παρουσιάζουν γνωστική εξασθένηση και συναισθηματικές διαταραχές. Η συσχέτιση της ΗΓΕ με τη νόσο του Parkinson’s έχει επίσης εξετασθεί. Μια υποκατηγορία της ΗΓΕ είναι η Αφασία, η οποία δεν σχετίζεται με την εξασθένηση του γνωστικού τομέα της μνήμης και οι ασθενείς διατηρούν φυσιολογικό λογισμό, ωστόσο δυσκολεύονται στο να επικοινωνήσουν τις σκέψεις τους.
Η γήρανση του πληθυσμού παγκοσμίως, καθώς επίσης και η μεγάλη αύξηση των ποσοστών επιβίωσης μετά από οξείες ασθένειες, οι οποίες μεταξύ άλλων επηρεάζουν και τις γνωστικές λειτουργίες, καταδεικνύουν την ανάγκη για τη δημιουργία εργαλείων πρόγνωσης και αποκατάστασης της ΗΓΕ. Το μεγάλο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για το πρόβλημα της γνωστικής εξασθένισης έχει οδηγήσει στην ανακάλυψη πιθανών παθογενετικών μηχανισμών και στη διατύπωση νέων προσεγγίσεων για την αποκατάσταση των νευρώνων του εγκεφάλου. Η χρήση κατάλληλα σχεδιασμένων ψηφιακών εφαρμογών, όπως τα παιχνίδια σοβαρού σκοπού, αποτελούν παρεμβάσεις χαμηλού κόστους, που μπορούν να παρέχουν μία σημαντική υποστήριξη στην καθυστέρηση ή ακόμα και παύση της εξασθένησης των γνωστικών λειτουργιών ηλικιωμένων ανθρώπων σε πρώιμα στάδια της άνοιας ή άλλων σχετικών παθήσεων.
Το έργο COGNIPLAT στοχεύει στην ανάπτυξη και αξιολόγηση μιας καινοτόμου πλατφόρμας παιχνιδιών σοβαρού σκοπού για την αποκατάσταση γνωστικών λειτουργιών σε ηλικιωμένους που εμφανίζουν ΗΓΕ. Η πλατφόρμα θα ρυθμίζει αυτόματα την πολυπλοκότητα και το είδος των ασκήσεων προσαρμόζοντας τις γνωστικές απαιτήσεις των παιχνιδιών στα χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου με αξιοποίηση τεχνικών μηχανικής μάθησης. Η σχεδίαση των παιχνιδιών και των εφαρμογών αυτών πραγματοποιείται από εξειδικευμένη πολυεπιστημονική ομάδα, της οποίας το εύρος των ερευνητικών δραστηριοτήτων εκτείνεται τόσο σε θέματα επιστημονικής γνώσης νευροψυχολογίας, γλωσσολογίας και λογοθεραπείας όσο και σε θεωρίες μάθησης και σχεδίασης ψηφιακών παιχνιδιών υιοθετώντας μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση.
Φυλλάδιο έργου COGNIPLAT